Kiến Thức Ngành Gạo 2026: Giải Mã Thuật Ngữ & Dinh Dưỡng

Là gạo vừa được tách bỏ lớp trấu nhưng chưa qua công đoạn xát trắng hay đánh bóng. Hạt gạo còn nguyên lớp cám, màu sắc có thể trắng, đỏ hoặc ngà vàng tùy giống lúa. Đây là nguyên liệu thô để chế biến ra gạo thành phẩm.

Là loại gạo chỉ được chà nhẹ để tách vỏ trấu, giữ lại khoảng 70 – 80% lớp cám.

• Đặc điểm: Hạt gạo sần sùi, màu nâu hoặc vàng nhạt, không bóng mịn.
• Giá trị: Nằm giữa gạo lứt (100% cám) và gạo trắng (0% cám), giữ được nhiều vitamin nhóm B.

Là gạo trắng đã sạch cám, đi qua máy lau bóng (dùng nước hoặc sương mù) để bề mặt hạt nhẵn thín, trắng sáng và bảo quản được lâu hơn.

Là gạo thành phẩm đã đi qua máy bắn màu (Sortex). Máy sử dụng cảm biến quang học để loại bỏ các hạt đen, hạt vàng, hạt hư hỏng, chỉ giữ lại các hạt đồng nhất về màu sắc (trắng trong hoặc trắng đục tùy cài đặt).

Thuật ngữ chỉ số lần gạo đi qua dàn máy lau bóng.

• 1 pass: Lau bóng 1 lần.
• 2-4 pass: Lau bóng lặp lại 2-4 lần. Số “pass” càng cao, gạo càng trắng, càng bóng, đẹp mắt nhưng lớp cám dinh dưỡng bên ngoài sẽ mất đi càng nhiều.

2.1. Năng lượng & Tinh bột

• Năng lượng: 196g gạo nấu chín cung cấp khoảng 216 calo (đáp ứng ~11% nhu cầu hàng ngày).
• Tinh bột: Chiếm 80g trong 100g gạo trắng. Nguồn năng lượng chính cho não bộ, tập trung ở lõi hạt gạo (nội nhũ).

2.2. Protein (Chất đạm)

Gạo cung cấp khoảng 5g protein trong khẩu phần ăn, đáp ứng 10% nhu cầu cơ thể. Chứa các amino acid thiết yếu giúp tái tạo mô và enzym.

2.3. Vitamin, Khoáng chất & Chất xơ

Phần này bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi quy trình “lau bóng” hay “xát dối”:

Tránh các loại gạo quá bóng bẩy (có thể là gạo lau bóng quá nhiều pass hoặc dùng hương liệu). Ưu tiên gạo có mùi thơm tự nhiên, hạt đều (đã qua sortex).

• Gạo trắng: Vo nhẹ 1-2 lần để sạch bụi, không vo quá kỹ làm mất Vitamin B bám bên ngoài.
• Gạo lứt/Gạo đỏ: Ngâm nước ấm 30-45 phút trước khi nấu để hạt gạo mềm và kích hoạt các enzyme có lợi.

Gạo lứt có xu hướng tích tụ Asen ở vỏ cám nhiều hơn gạo trắng. Do đó, hãy mua gạo lứt từ các thương hiệu uy tín, có quy trình kiểm soát chất lượng gạo rõ ràng như Gạo Ngon KTH.